Jarosław Mądry ostatni wielki książę Kijowski

Włodzimierz Wielki, kiedy umierał w 1015 roku pozostawił dwunastu synów. Z onych dwóch najstarszych Wyszesław i Iziasław zmarli przed zgonem swego ojca a kolejnym do tronu był Jarosław Mądry (ur. 972 a zm. w 1054), którego jednak ojciec osadził na włodarza ziemi nowogrodzkiej. W chwili śmierci najbliżej Kijowa był Świętopełk którego potomni nazwali Przeklętym albo Bratobójcą, to on zajął Kijów i koronował się na księcia Rusi Kijowskiej. Przeklętym stał się Świętopełk gdy polecił podstępnie zabić swych braci Borysa i Gleba a później innego z braci Światosława. Morderstwo tego ostatniego przelało czarę goryczy u Jarosława Mądrego i postanowił Światopełka przegnać z Kijowa. Wyprawa się powiodła a bratobójca zbiegł do Lachów na dwór Bolesława Chrobrego. Władca Polski nie po raz pierwszy miesza się w sprawy Rusi Kijowskiej, albowiem już w roku 1014 próbował interweniować, gdy książę Kijowski Włodzimierz postanowił uwięzić Świętopełka wraz z rodziną po tym jak na jaw wyszły zdradzieckie konszachty onego z Chrobrym. Wyprawa Chrobrego na Ruś Kijowską się powiodła, gdyż księcia polskiego wsparły Niemcy oraz Węgrzy a od wschodu zaatakowali Jarosława pogańscy Pieczyngi. Świętopełk osadzony na kijowskim tronie ostał się na nim niespełna rok. Gdy rycerze chrobrego rozstawieni po grodach Rusi zaczęli tam sprawować krwawe i łupieżcze rządy Świętopełk sam wydał rozkaz, aby onych Lachów zaczęto mordować i z grodów usuwać. Widząc jak wojsko w oczach topnieje Chrobry powrócił do księstwa swego z wielkimi łupami jakie ukradł z Kijowa a w niewolę wziął Przedsławę siostrę Jarosława. Gdy zaś z Nowogrodu powrócił Jarosław z licznymi wojami wygnał Świętopełka, który ponownie u Lachów znalazł schronienie i tam też zmarł. Jarosława rządy nad Rusią Kijowską okazały się znakomite. Poszerzył terytorium min. O terytorium ziemi halickiej (grody czerwieńskie) czy południowe tereny Jaćwingów z Brześciem. Wybudował nowe grody oraz cerkwie i monastyry. Z Kijowa uczynił metropolię, na czele której stawiano już miast Greków metropolitów Rusińskiego pochodzenia. Budował szkoły i rozwijał piśmiennictwo a w swojej bibliotece miał zbiór ponad 500 ksiąg. Ustanowił prawo dla całej Rusi zwanym Prawdą Ruską. Zmarł 20 lutego w Wyszogrodzie. Zostawił sześciu synów, którzy po wygnaniu najstarszego Izjasława rozpoczęli bratobójczą walkę o tron i tym samym był to początek rozbicia dzielnicowego co sąsiedzi Rusi bezlitośnie wykorzystali zajmując jej ziemie, chodzi tu o Litwę i Polskę.