Upadek Rusi Kijowskiej i początek drogi ku Wielkiemu Księstwu Moskiewskiemu
Ostatnim epizodem, bo zaledwie dwunastoletnim, którym może pochwalić się Wielkie księstwo Kijowskie były rządy Włodzimierza II Monomacha (1113 - 1125). Zjednoczył ponad 70 procent ziem kijowskiego księstwa oraz pokonał koczownicze plemię Połowców oddalając na jakiś czas zagrożenie z ich strony. Co prawda syn Monomacha Mścisław Harald próbował iść śladami ojca ale jego panowanie zaledwie siedmioletnie nie odwróciło upadku księstwa, które na trwałe rozpadło się na wiele niezależnych i skłóconych z sobą księstw. Na potęgę wschodnich Słowian zaczyna wyrastać Nowogród oraz księstwo Włodzimiersko-Suzdalskie to ostatnie dzięki sprawnym rządom szóstego syna Monomacha Jerzego Dołgorukiego który ok. 1147 r. zakłada gród Moskwę. Kolejni potomkowie Jerzego Wsiewłod Wielkie Gniazdo (1154 - 1212), Jarosław II (1191 - 1246) oraz Aleksander Newski przyczynili się do wzrostu potęgi księstwa Włodzimierskiego. Zwłaszcza panowanie Aleksandra dało bezpieczeństwo i rozkwit księstwu. Pokonał szwedów w 124