Panowanie Piastów

RZĄDY KRÓLA MIESZKA II
 
1025 r. koronacja Mieszka II
1029 r. nieudana wyprawa Konrada II na Łużyce
1030 r. wyprawa odwetowa na Marchię Wschodnią
1030 r. porozumienie niemiecko-ruskie /dywersja ze strony Jarosława i Mścisława / utrata Bełza
1031 r. atak na Grody Czerwieńskie i Łużyce / pokój z Niemcami za cenę oddania Milska i Łużyc
1031 r. wystąpienia Bezpryma, zamieszki / ucieczka Mieszka do Czech
1031 r. śmierć Bezpryma / powrót Mieszka
1034 r. śmierć Mieszka II
 
NIEPOTWIERDZONE W ŹRÓDŁACH RZĄDY KSIĘCIA BOLESŁAWA ZAPOMNIANEGO
 

1039 r. śmierć Bolesława zapomnianego /najazd Brzetysława czeskiego / utrata Śląska i ziemi krakowskiej /interwencja Henryka III / powrót Kazimierza do kraju
Utrata Mazowsza na korzyść Miecława oraz Pomorza Wschodniego na korzyść Ziemomysła
 

RZĄDY KAZIMIERZA I ODNOWICIELA
 
1041 r. interwencja Henryka III oddająca Polsce ziemię krakowską
Spór Miecława z Jarosławem kijowskim
1043 r. przymierze z Rusią
1047 r. odzyskanie Mazowsza i Pomorza Wschodniego
1050 r. odzyskanie Śląska / uiszczanie rocznej daniny z tej ziemi
Przeniesienie stolicy do Krakowa
Ciężary prawa książęcego: wojna, pogoń, przesieka, budowa i naprawa mostów, stróża, krzyk, ślad, powóz, przewóz i przewód, posługi łowieckie, obowiązek stanu
Daniny pośrednie
Regalia – prawa wyłączności
Wspólny skarb – prywatny i państwowy
1058 r. śmierć Kazimierza I Odnowiciela
 
RZĄDY KRÓLA BOLESŁAWA II ŚMIAŁEGO (SZCZODREGO)
 
1065 r. śmierć Mieszka kazimierzowica
Polityka osłabiania Niemiec metodą zwalczania sojuszników, a popierania wrogów:
Odmowa dalszego uiszczania daniny ze Śląska
1060 r. udzielanie pomocy Beli, walczącemu z proniemiecko nastawionym Andrzejem o koronę węgierską
Po zgonie tego pierwszego udzielanie pomocy w intronizacji jego synowi Gezie, potem drugiemu z synów Władysławowi
Zwalczanie czeskiego Wratysława – wiernego wasala korony niemieckiej
1061 r. zakończona porażką pod Hradcem wyprawa dywersyjna na Morawy
1060 r. utrata Pomorza Wschodniego
1073 r. niedoszła wyprawa Henryka IV wobec buntu Sasów
Rozbicie Europy na dwa obozy: cesarski – Wratysław czeski i gregoriański – Gejza i Władysław węgierscy, Bolesław
1075, 1076 r. udział Bolesława w wojnach domowych w Niemczech
Wskrzeszenie metropolii gnieźnieńskiej
25 XII 1076 r. koronacja królewska
1069 r. interwencja na rzecz szwagra Kazimierza Izjasława
Odzyskanie Grodów Czerwieńskich
1073 r. ponowne wygnanie Izjasława
1077 r. ponowna interwencja w Kijowie po śmierci zaprzyjaźnionego Światosława kijowskiego
Skazanie biskupa krakowskiego Stanisława na śmierć przez obcięcie członków
Silna opozycja skupiona wokół juniora
Dywersja Wratysława czeskiego w połączeniu z atakiem Henryka IV na Węgry
1081 r. ucieczka Bolesława na Węgry
 
RZĄDY KSIĘCIA WŁADYSŁAWA HERMANA (NIEUDOLNEGO)
 
Czeska okupacja Krakowa
Przejście do obozu antygregoriańskiego
Nominacja nowego metropolity gnieźnieńskiego – opata bawarskiego klasztoru Henryka
1086 r. węgierskie odzyskanie Krakowa dla Mieszka bolesławowica
1089 r. śmierć Mieszka bolesławowica
Małżeństwo z Judytą czeską
1086 r. narodziny Bolesława
1089 r. małżeństwo z Judytą salicką – wdowę po Salomonie węgierskim, a siostrę Henryka IV
1093 r. oddanie Zbigniewowi Śląska pod naciskiem opozycji
1097 r. wydzielenie dzielnic obu synom
1098 – 1100 r. wojna synów książęcych z palatynem Sieciechem zakończona jego wygnaniem
Utrata Grodów Czerwieńskich
Nieudolna próba odzyskania Pomorza Wschodniego
1102 r. śmierć Władysława Hermana
 
RZĄDY KSIĘCIA BOLESŁAWA KRZYWOUSTEGO
 
Wojna ze Zbigniewem na tle sprawy pomorskiej
1107 r. tymczasowe zaniechanie kroków wojennych dzięki arbitrażowi Jarosława wołyńskiego  utrata przez Zbigniewa tytułu księcia zwierzchniego i ograniczenie swej dzielnicy do Mazowsza jako lenna z rąk Bolesława
1109 r. nieudana niemiecko-czeska interwencja zbrojna
1112 r. zezwolenie Zbigniewowi na powrót do kraju
Silny opór możnych
1122 r. aneksja Pomorza Wschodniego, uzyskanie zwierzchnictwa nad Zachodnim
Nieudana próba chrystianizacji Pomorza Zachodniego przez Hiszpana Bernarda / powierzenie tego zadania biskupowi Bambergi Ottonowi
1124 r. formalne nawrócenie Pomorza Zachodniego
1128 r. kolejna misja mająca na utrwalenie młodego chrześcijaństwa na Pomorzu Zachodnim
Włączenie Pomorza Wschodniego w obręb diecezji kujawskiej
1131 r. wydanie metropolicie magdeburskiemu Norbertowi przywileju poddającemu diecezję poznańską zwierzchnictwu Magdeburga
1133 r. rozciągnięcie powyższego przywileju na pozostałe polskie biskupstwa /
Anulowanie powyższych przywilejów po śmierci Norberta
Niefortunne wplątanie się Bolesława w spory dynastyczne na Węgrzech /
Groźba najazdu czesko-ruskiego
1135 r. arbitraż Lotara, hołd z Pomorza i nieopanowanej dotąd Rugii, trybut za 12 poprzednich lat
1138 r. śmierć Bolesława Krzywoustego
 
ROZBICIE DZIELNICOWE
 

1142 r. atak Władysława sprzymierzonego z Rusią na braci, odbierający im parę grodów / przejście na stronę juniorów arcybiskupa Jakuba ze Żnina i wojewody Wszebora
1144 r. śmierć Salomei – macochy Władysława – i spór o dożywocie po niej (północna część dzielnicy senioralnej z Łęczycą)
Ukaranie wojewody Piotra Włostowica oślepieniem i banicją / odstąpienie od Władysława licznych krewniaków i przyjaciół Włostowica
Klęska Władysława pod obleganym przez siebie Poznaniem / ucieczka z kraju / Bolesław seniorem
1146 r. interwencja Konrada III na rzecz przyrodniej siostry Agnieszki – żony Władysława /
Nieudana wyprawa odwetowa utknięta na linii Odry / rozejm / uznanie przez Konrada III rządów juniorów polskich
Asysta Władysława Konradowi III w II Krucjacie, krucjata polskich juniorów na słowian połabskich
Odrzucenie ultimatum cesarskiego w sprawie Władysława / interwencja Fryderyka Rudobrodego / zapłacenie kontrybucji, zobowiązanie dostarczenia posiłków na wyprawę włoską, złożenie hołdu w Krzyszkowie pod Poznaniem, obietnica Fryderyka nie popierania pretensji Władysława, jedynie zwrócenie mu Śląska
1173 r. interwencja cesarska wprowadzająca synów Władysława na Śląsk
Utrata Pomorza Zachodniego i prowizoryczne zachowanie zwierzchności nad Pomorzem Wschodnim
1166 r. śmierć Henryka Sandomierskiego
1173 r. śmierć Bolesława Kędzierzawego / Mieszko III seniorem
Oszukańcza, niepopularna polityka fiskalna Mieszka
1177 r. bunt pod przywództwem biskupa krakowskiego Gedki / wygnanie Mieszka z Krakowa / pryncypat Kazimierza
1181 r. odzyskanie przy pomocy pomorskiej przez Mieszka części Wielkopolski – Gniezna i Poznania
1180 r. zjazd członków dynastii piastowskiej w Łęczycy / zniesienie zasady senioratu, zrzeczenie się tzw. „ius spolii”, pozbawienie możnych prawa podwód i stanu / zatwierdzenie uchwał łęczyckich przez kurię rzymską
Zabiegi Mieszka III o interwencję cesarską /
Zapobieżenie jej przez uznanie zwierzchności Fryderyka Rudobrodego /
Uznanie przez Rzeszę uchwał łęczyckich
Podporządkowanie księstw ruskich: Brześcia, Włodzimierza, Bełza, Halicza /
Bunt opozycji i wydanie Krakowa w ręce Mieszka /
Odzyskanie Krakowa i bezkrwawa pacyfikacja Księstwa
1194 r. śmierć Kazimierza Sprawiedliwego
Stan posiadania Kazimierza w chwili śmierci: księstwo sandomierskie, krakowskie, Mazowsze, Kujawy, księstwa ruskie, Jaćwież
Zwycięska przy pomocy posiłków ruskich rywalizacja stronnictwa Leszka Białego z Mieszkiem III i Mieszkiem Plątonogim
1195 r. bitwa pod Mozgawą / wycofanie się Mieszka III do Wielkopolski i zagarnięcie przezeń Kujaw
Objęcie rządów regencyjnych nad Leszkiem przez matkę Helenę, biskupa Pełkę i wojewodę Mikołaja
1198-1202 r. dwukrotne objęcie rządów w Krakowie przez Mieszka III
1202 r. śmierć Mieszka III Starego /
Objęcie rządów w Krakowie przez mieszkowego syna – Władysława Laskonogiego przy poparciu wojewody Mikołaja
Po śmierci tego ostatniego objęcie rządów przez Leszka Białego
Ofiarowanie Mazowsza i odzyskanych Kujaw Konradowi
1207 r. oddanie się w opiekę kurii rzymskiej i uznanie jej zwierzchnictwa, rezygnacja z inwestytury biskupiej
Osadzenie się za zgodą Leszka Romana Mścisławowicza w Haliczu / atak na stronnika Welfów, Leszka
1205 r. śmierć Romana Mścisławowicza pod Zawichostem / opieka Leszka nad jego nieletnimi synami
Próby wyzwolenia się Władysława Odonica spod opieki stryja / schronienie u Henryka Brodatego / odzyskanie południowej Wielkopolski przez Odonica dzięki pomocy Henryka /
1208 r. zjazd w Głogowie
1210 r. bulla Innocentego III przywracająca zasadę senioratu / krótkie rządy Mieszka Plątonogiego
1210 r. zjazd książąt w Borzykowej przyznający kościołowi przywileje immunitetowe
Podjęcie przez Odonica działań wojennych przeciw Laskonogiemu / utrata dzielnicy, ucieczka na Węgry
Dar Konrada Mazowieckiego dla cystersów w postaci Dobrzynia
1226 r. nadanie Krzyżakom ziemi chełmińskiej przez Konrada Mazowieckiego
1226 r. nadanie przez Fryderyka II władcom krzyżackim uprawnienia książąt Rzeszy
1235 r. inkorporacja dobrzyńców przez krzyżaków
1237 r. wchłonięcie przez krzyżaków inflanckich Kawalerów Mieczowych
Utrata Pomorza Wschodniego
Małżeństwo Władysława Odonica z siostrą Świętopełka pomorskiego / uzyskanie przezeń zamków w Ujściu i Nakle – miejsc wypadów zbrojnych przeciw Laskonogiemu /
Przymierze Laskonogiego z Leszkiem zawierając z nim umowę na przeżycie i Henrykiem Brodatym oddając mu ziemie wcześniej zabrane
1227 r. zbrodnia gąsawska / śmierć Leszka Białego / pryncypat Władysława Laskonogiego (warunkiem było mianowanie Bolesława Wstydliwego, syna Leszka następcą również w Wielkopolsce)
Ataki Konrada z posiłkami ruskimi na Władysława Laskonogiego w Krakowie i Wielkopolsce
Utrata dzielnicy przez Laskonogiego, przekazanie praw do niej Henrykowi Brodatemu / niemożność tego pierwszego do zapewnienia opieki Bolesławowi / prośba możnowładztwa o objęcia przez Henryka rządów /
1228 r. objęcie rządów w Krakowie przez Henryka Brodatego
Tymczasowa niewola Henryka i surowe rządy Konrada w Krakowie
1233 r. wkroczenie Henryka Brodatego do Wielkopolski na mocy próśb rycerstwa oraz testamentu Laskonogiego
1234 r. kolejna wyprawa Henryka do Wielkopolski / zdobycie części tej dzielnicy położonej na lewym brzegu Warty
Perspektywa uzyskania korony
1241 r. najazd tatarski na Małopolskę i Śląsk
1241 r. bitwa pod Legnicą / śmierć Henryka Pobożnego 
Załamanie się państwa Henryków Śląskich /
Zajęcie Wielkopolski przez synów Odonica, krótkotrwałe rządy Konrada w Krakowie /
1243 r. objęcie Krakowa przez Bolesława Wstydliwego
Początek XIII wieku – kolonizacja na prawie niemieckim
1259, 1287 r. najazdy tatarskie
1279 r. objęcie Krakowa przez Leszka Czarnego, wnuka Konrada Mazowieckiego
1282, 1285 r. nieudany, dzięki mieszczaństwu krakowskiemu bunt możnowładztwa małopolskiego pod przywództwem wojewody sandomierskiego Janusza i biskupa Pawła z Przemankowa /
1286 r. uzyskanie przez Kraków przywileju wzniesienia murów obronnych
1288-1290 r. stale zagrożone przez Łokietka rządy Henryka IV Probusa
Myśli o koronie udaremnione przez śmierć
Zaskarbienie sobie mieszczan przez Henryka
Kampania antyniemiecka Jakuba Świnki
 

PRZYWRÓCENIE KRÓLESTWA
 

1289 r. układ przyjaźni Henryka IV Probusa i Wacława II oraz obietnica pozostawienia temu ostatniemu spadku po sobie
1291 r. testament Henryka IV Probusa przeznaczający Wacławowi jedynie ziemię kłodzką
Poparcie mieszczan i części możnych dla Wacława
1291 r. zajęcie ziemi sandomierskiej przez Łokietka / rezygnacja Przemysła z praw do Małopolski, ustąpienie jej Wacławowi /
1292 r. wyparcie Łokietka z ziemi sandomierskiej, zmuszenie go do zrzeczenia się praw do Małopolski i uznania swego zwierzchnictwa lennego nad księstwem sieradzkim i brzeskim
1291 r. przywilej lutomyski potwierdzający prawa duchowieństwa, szlachty możnowładczej i mieszczaństwa i uznający ich wolność podatkową, zawierający zobowiązanie nie nakładania nowych ciężarów
1282 r. zjazd Przemysła II i Mściwója II w Kępnie / mianowanie Przemysła II swoim spadkobiercą na Pomorzu Wschodnim
1295 r. aneksja Pomorza Wschodniego przez Przemysła II / wystąpienie Przemysła II jako równorzędnego rywala Wacława II do zwierzchnictwa nad całą Polską
1295 r. koronacja królewska Przemysła II dokonana przez Jakuba Świnkę w Gnieźnie
1296 r. śmierć zamordowanego skrytobójczo Przemysła II /
Rywalizacja o spadek po zmarłym Władysława Łokietka i Henryka głogowskiego z której zwycięską ręką wyszedł ten pierwszy
Utrata popularności Łokietka, któremu zarzucano brak umiejętności zaprowadzenia pokoju wewnętrznego w państwie i brak karności w jego wojsku, które dopuszczało się licznych łupiestw m.in. w dobrach kościelnych / nieudana prośba Henryka głogowskiego o przejęcie władzy / przyzwanie Wacława II / jego zwycięstwo nad Łokietkiem, zabór Wielkopolski i Pomorza Wschodniego oraz dziedzicznych jego księstw: brzeskiego i sieradzkiego
1300 r. koronacja Wacława II
1301 r. koronacja Wacława III na tron węgierski
1304 r. opanowanie Budy przez Karola Roberta Andegaweńskiego z pomocą Albrechta Habsburga przy poparciu Bonifacego VIII
1305 r. umocnienie się Łokietka w ziemi sandomierskiej à jego najazdy sięgające nawet pod Kraków
1305 r. śmierć Wacława II à przejęcie władzy przez Wacława III
1305 r. traktat o wymianie Pomorza Wschodniego na Nową Marchię
1306 r. objęcie prze Łokietka rządów w Krakowie
1306 r. śmierć zamordowanego Wacława III à wygaśnięcie dynastii Przemyślidów à podporządkowanie się Łokietkowi biskupa Muskaty i patrycjatu krakowskiego à rozpad odnowionego Królestwa Polskiego à
Zasięg władztwa Łokietka: Małopolska, Kujawy, Pomorze Gdańskie, ziemie sieradzka i łęczycka
Objęcie Wielkopolski przez Henryka głogowskiego
1309 r. śmierć Henryka głogowskiego
Wyłamywanie się Pomorza Gdańskiego i Małopolski spod zwierzchności Łokietka
Bunt Święców pomorskich przeciw faworyzowaniu przez Łokietka innych rodów możnowładczych à realizacja umowy z Brandenburgią à
1308 r. przybycie Brandenburczyków do Gdańska, przyjęci przez patrycjat zaczęli oblegać załogę grodu gdańskiego à
Zlecenie Boguszy, dowódcy załogi gdańskiej zwrócenie się o pomoc do Krzyżaków à
Podbój Pomorza Gdańskiego przez Krzyżaków, zakup ziemi michałowskiej nad Drwęcą od księcia inowrocławskiego Leszka
Podbój Pomorza Zachodniego przez Brandenburgię
1309 r. nieudana wyprawa oddziału rycerstwa wielkopolskiego przeciw Krzyżakom
1308 r. proces kanoniczny wytoczony przez arcybiskupa Jakuba Świnkę Janowi Muskacie à usunięcie tego ostatniego z biskupstwa krakowskiego
1311 r. koronacja Jan Luksemburskiego na króla Czech i „Polski” à
1311 r. bunt mieszczaństwa krakowskiego z udziałem Jana Muskaty pod wodzą wójta Alberta à utrata politycznego znaczenia Krakowa
1312 r. podział Wielkopolski między synów Henryka głogowskiego à wystąpienie zbrojne części rycerstwa wielkopolskiego, rzucenie na nich klątwy przez Jakuba Świnkę i biskupa poznańskiego Andrzeja Zarębę
Poznań mocnym punktem oparcia „Niemców”, głównie mieszczan pod wodzą wójta Przemka
1314 r. wkroczenie Łokietka do Wielkopolski i rychłe opanowanie całej prowincji
1316-1317 r. nieudane interwencje margrabiego brandenburskiego na rzecz głogowczyków
Eliminacja miast z gry politycznej, spadek znaczenia możnych, wzrost znaczenia rycerstwa
Poparcie dla Łokietka ze strony przedstawicieli kościoła polskiego, arcybiskupów: Jakuba Świnki à Borzysława (1314-1317) à Janisława (1317-1341)
Zabiegi Łokietka o przychylność Awinionu – zmiana wysokości świętopietrza (od głowy, nie od dymu), pomoc sądom inkwizycyjnym w zwalczaniu waldensów
1318 r. przywrócenie Muskacie biskupstwa krakowskiego
Dwuznaczna odpowiedź Jana XXII
1320 r. koronacja Łokietka na króla Polski
1333 r. śmierć Władysława Łokietka.