IWAN III SROGI I IWAN IV GROŹNY CZYLI POCZATKI IMPERIUM ROSYJSKIEGO
Iwan III Srogi panował w latach od 1462 do 1505 i w tym czasie stworzył podwaliny pod potężne mocarstwo Słowian wschodnich. Podbijając Republikę Nowogrodzką (wówczas lenno Litwy) uczynił
kraj bogatym zaś ożenek z córką ostatniego cesarza Bizancjum Zofią
otworzyło drogę o ubieganie się o koronę cesarską. Pokonał w boju Litwę
pod wodzą króla Aleksandra Jagiellończyka oraz powstrzymał najazd
tatarów krymskich pod wodzą chana Ahmeta.
Następca Wasyl III umacniał dzieło swego ojca. W 1510 roku zdobył Psków, a w 1514 roku Smoleńsk. W 1521 roku przyłączył do swojej domeny Księstwo Riazańskie. Umocnił też swą władzę kosztem bojarów, którzy nadal jednak sprawowali pewną władzę w kraju: ściągali daniny i zasiadali w Dumie Bojarskiej.
Za Wasyla III zakończona została rozbudowa Kremla, który otoczony został ceglanym murem z wieżami. Zaznaczyło się również, po okresie mongolskich zniszczeń, ożywienie kultury, piśmiennictwa i malarstwa.
Pierwszą żoną Wasyla III była Salomonida Juriewna Saburowa,
lecz została oddalona przez cara do klasztoru, gdyż przez dwadzieścia
lat małżeństwa nie dała mu potomka. Wasyl III pojął wkrótce za żonę
katoliczkę, Litwinkę Helenę Glińską. Helena urodziła carowi dwóch synów, Iwana IV Groźnego oraz Jerzego (1532).
Po
śmierci Wasyla III, w czasie regencji jego żony, bojarowie próbowali
odzyskać swe wpływy i znaczenie. Wzajemne porachunki, intrygi i spiski
bojarów trwały kilkanaście lat, do czasu osiągnięcia pełnoletniości
przez następcę tronu Iwana IV, który został koronowany na cara w 1547
roku.
Iwan IV Groźny od 4 grudnia 1533 wielki książę moskiewski, car "Wszechrusi" w latach 1547–1584. Był pierwszym władcą Rosji, który koronował się na cara 16 stycznia 1547.
Postać kontrowersyjna, albowiem z jednej strony wpłynął na rozwój Rosji a z drugiej tępił samowolę bojarów a szczególnie tych którzy usiłowali cara pozbyć tronu. Jego wizerunek w szczególny sposób został szkalowany przez kronikarzy niemieckich i polskich. Car był postacią wybitną intelektualnie,
albowiem znał kilka języków pisał utwory kronikarskie i liturgiczne.
Stworzył olbrzymią bibliotekę złożoną z kilku tysięcy woluminów, które zaginęły w czasach wielkiej smuty. Iwan
IV popierał rozwój sztuki, zwłaszcza architektury i malarstwa. W
okresie jego rządów pojawił się w państwie moskiewskim druk.
Prowadził niezwykle agresywną politykę wobec swoich sąsiadów w celu odzyskania ziem które ongiś należały do Księstwa Kijowskiego. W 1552 zaatakował i zaanektował Chanat Kazański. W 1554 roku upokorzył Zakon Kawalerów Mieczowych, zmuszając go do płacenia trybutu z Dorpatu. W tym samym roku pokonał Chanat Astrachański. Uderzył w 1558 roku na państwo Zakonu Kawalerów Mieczowych w Inflantach, zdobywając Dorpat i Narwę, rozpoczynając wojnę litewsko-rosyjską i tym samym wojny inflanckie. W 1559 roku uderzył na Rygę. Kontynuował ekspansję Rosji na wschodnie ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego. W czasie wojny litewsko-rosyjskiej 1558-1570 został pokonany przez wojska polskie pod Newlem, jednak zdobył w 1563 roku Połock i rozkazał utopić w Dźwinie wszystkich tamtejszych Żydów. W 1564 roku jego wojska zostały pokonane przez hetmana Grzegorza Chodkiewicza w bitwie pod Czaśnikami, a następnie pod Orszą. W 1570 roku jego pełnomocnicy podpisali pokój w Szczecinie, który dał Iwanowi pole do dalszej ekspansji kosztem Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Następcą tronu został po śmierci Iwana Groźnego jego syn Fiodor który rządził carstwem przez lat 14 i w czasie, którym kraj chylił się ku upadkowi. Zmarł bezpotomnie i w ten sposób ród założycieli Rusi Rurykowiczów wygasł a kraj ogarnęło bezkrólewie, czyli czasy smuty.
Komentarze